Շվեդիան մերժել է վտարանդիության մեջ ապրող լրագրող Աբդուլլահ Բոզքուրթին արտահանձնելու Թուրքիայի խնդրանքը՝ որոշելով, որ նրա դեմ ներկայացված մեղադրանքները շվեդական օրենսդրությամբ պատժելի չեն և հետևաբար չեն կարող արտահանձնման հիմք հանդիսանալ։
Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը արտահանձնումների հարցը հիմնական պահանջ է ներկայացրել՝ նախքան 2024 թվականին Ստոկհոլմի ՆԱՏՕ-ին անդամակցությունը վավերացնելու համաձայնությունը՝ Շվեդիային մեղադրելով «ահաբեկիչների ապաստան» լինելու մեջ։
«Այս տարվա նոյեմբերի 13-ին կառավարությունը որոշեց մերժել Թուրքիայի արտահանձնման երկու հայցը այն բանից հետո, երբ Գերագույն դատարանը խոչընդոտներ հայտնաբերեց», - Agence France-Presse-ին ասել է Շվեդիայի արդարադատության նախարարության ներկայացուցիչը:
Նա նկատի ուներ Գերագույն դատարանի վճիռները, որոնք վերաբերում են Թուրքիայի քաղաքացիներ 54-ամյա Բոզքուրթին և 36-ամյա Մուհարեմ Օզադին, որոնք կայացվել են համապատասխանաբար հոկտեմբերի 29-ին և հուլիսի 3-ին։
Անկարան մեղադրել է լրագրող Բոզքուրթին «զինված ահաբեկչական կազմակերպություն ղեկավարելու», «ահաբեկչական կազմակերպության օգտին քարոզչություն տարածելու», Գյուլենական շարժման հետ նրա ենթադրյալ կապերի, «գաղտնիությունը խախտելու» և «ազգային անվտանգության և քաղաքական շահերի մասին տեղեկատվության բացահայտման» համար։
Մինչդեռ Թուրքիան Օզադին մեղադրում էր «զինված ահաբեկչական կազմակերպության»՝ Գյուլենական շարժման անդամ լինելու մեջ, քանի որ նա հաշիվ ուներ խմբավորմանը կից բանկում, կապեր ուներ շարժման մասնակիցների հետ և ապրում ու աշխատում էր խմբավորմանը պատկանող ուսանողական տներում, ըստ Գերագույն դատարանի:
Երկու դեպքում էլ Գերագույն դատարանը գտավ, որ տղամարդիկ չեն կարող արտահանձնվել, քանի որ այն հանցագործությունները, որոնց համար նրանք մեղադրվում էին Թուրքիայի կողմից, Շվեդիայում մեկ տարուց ավելի բանտարկությամբ չեն պատժվում:
Շվեդիայում կառավարությունը վերջնական որոշում է կայացնում արտահանձնման հարցումների վերաբերյալ, սակայն չի կարող բավարարել հարցումը մեկ այլ պետության, եթե Գերագույն դատարանը որոշում կայացնի դրա դեմ:
Թուրքիան 17 ամսով արգելափակել է ՆԱՏՕ-ին անդամակցելու Շվեդիայի հայտը։
Պայքարն ավարտվեց, երբ Ստոկհոլմը համաձայնեց ճնշել ծայրահեղական խմբավորումներին, չեղարկել զենքի էմբարգոն, որը սկիզբ է առել 2019 թվականին Թուրքիայի կողմից Սիրիա ռազմական ներխուժումից և պարտավորվել է նպատակահարմար դիտարկել Թուրքիայի արտահանձնման խնդրանքը:
Բոզքուրթն այժմ չգործող Today’s Zaman թերթի Անկարայի բյուրոյի նախկին ղեկավարն էր, ով 2016 թվականի հեղաշրջման փորձից հետո Թուրքիայից փախչելուց հետո ապրում էր աքսորյալ Շվեդիայում:
Թուրքիայի կառավարությունը Գյուլենի շարժումը, որը ոգեշնչված է հանգուցյալ թուրք-իսլամագետ Ֆեթուլլահ Գյուլենի հայացքներով, համարում է ահաբեկչական կազմակերպություն և պնդում է, որ նա կազմակերպել է 2016 թվականի հուլիսի հեղաշրջման փորձը, ինչը շարժումը հերքում է։
Բոզքուրթը, որը հետագայում լրագրող Լևենթ Քենեզի հետ 2019 թվականին Ստոկհոլմում հիմնել է Nordic Research Monitoring Network (Nordic Monitor) ցանցը, դարձել է թուրքական պետական լրատվամիջոցների և հետախուզության կենտրոնական թիրախը:
Նրա հարթակը լայնածավալ փաստաթղթեր է հրապարակել նախագահ Էրդողանի ավտորիտար կառավարման և Ազգային հետախուզական կազմակերպության (MİT) անդրազգային բռնաճնշումների վերաբերյալ, ներառյալ արտերկրում այլախոհների նկատմամբ հսկողությունը, հետապնդումները և առևանգումները:
Հանրային ֆորումներում և մասնավոր բանակցություններում թուրք պաշտոնյաները համառորեն ձգտում են լռեցնել Nordic Monitor-ին: Հաղորդվում է, որ Շվեդիայի՝ ՆԱՏՕ-ին անդամակցելու գործընթացում Թուրքիան պահանջել է փակել հարթակը որպես անդամակցությանն աջակցելու պայման:
2023 թվականի նոյեմբերին այն ժամանակվա արտաքին գործերի փոխնախարար Բուրաք Աքչափարը թուրք օրենսդիրներին ասաց, որ Nordic Monitor-ի փակումը ակտիվորեն քննարկվում էր բանակցությունների ընթացքում և ենթադրում էր, որ այդ ջանքերը կշարունակվեն նույնիսկ Շվեդիան դաշինքին միանալուց հետո:
Բոզքուրտի հաղորդումը անձնական գնով է պայմանավորված: 2020 թվականին նա ֆիզիկապես եղել էհարձակվել էՍտոկհոլմում գտնվող իր տնից դուրս: Նրա պաշտպանված բնակության հասցեն ավելի ուշ հայտնվեց թուրքական կառավարամետ Sabah թերթում՝ Քենեզի գաղտնի լուսանկարների հետ միասին: Թուրքական լրատվամիջոցները նաև շինծու մեղադրանքներ են տարածել, այդ թվում՝ մեղադրանքներով չհիմնավորված պնդումներ, որ Բոզքուրթը կապ ունի 2016 թվականին Ռուսաստանի դեսպան Անդրեյ Կառլովի սպանության հետ:
Թուրք բարձրաստիճան պաշտոնյաները սաստկացրել են սպառնալիքները: 2016 թվականին կառավարությանն առընթեր փորձագետ Ջեմ Քյուչուքը ուղիղ եթերում ասել է, որ Բոզքուրտը պետք է լինի. սպանվածMİT-ի կողմից։ 2021 թվականին նախագահի գլխավոր խորհրդական, պրոֆ. դոկտոր Մեսութ Հաքքի Քաշընը չարագուշակորեն նշել է CNN Türk-ի եթերում.
Լրագրողների ասոցիացիաներ Շվեդիայում և Եվրոպայումդատապարտվածսպառնալիքները։ Լրագրողների եվրոպական ֆեդերացիան (EFJ) Թուրքիայի գործողություններն անվանել է «քաղաքական շանտաժ», որի նպատակն է լռեցնել արտերկրում անկախ լրատվամիջոցներին։ Բոզքուրտի և Քենեզի գործերը դրոշակավորվել են Եվրոպայի խորհրդի պլատֆորմի կողմից
Sweden has rejected Turkey’s request to extradite journalist living in exile Abdullah Bozkurt, ruling that the accusations against him are not punishable under Swedish law and therefore cannot form the basis for extradition.
Turkish President Recep Tayyip Erdoğan made the issue of extraditions a key demand before agreeing to ratify Stockholm’s NATO membership in 2024, accusing Sweden of being a haven for “terrorists.”
“On November 13 of this year, the government decided to reject two extradition requests from Turkey after the Supreme Court found obstacles,” a Swedish justice ministry official told Agence France-Presse.
He was referring to Supreme Court rulings concerning Turkish citizens Bozkurt, 54, and Muharrem Özad, 36, dating from October 29 and July 3, respectively.
Ankara accused Bozkurt, a journalist, of “leading an armed terrorist organization,” “spreading propaganda for a terrorist organization,” due to his alleged links to the faith-based Gülen movement, “breaching confidentiality” and “revealing information of national security and political interests,” the court said in its ruling.
Turkey, meanwhile, accused Özad of being a member of an “armed terrorist organization” — the Gülen movement — because he had an account at a bank affiliated with the group, had ties to people in the movement and lived and worked in student housing that belonged to the group, according to the Supreme Court.
In both cases the Supreme Court found the men could not be extradited because the crimes of which they were accused by Turkey are not punishable by a prison sentence of more than one year in Sweden.
In Sweden the government makes the final decision on extradition requests but cannot grant a request to another state if the Supreme Court rules against it.
Turkey blocked Sweden’s bid to join NATO for 17 months.
The standoff ended when Stockholm agreed to crack down on extremist groups, lift an arms embargo dating back to Turkey’s 2019 military incursion into Syria and committed to expediently consider Turkish extradition requests.
Bozkurt was the former Ankara bureau chief of the now-defunct Today’s Zaman newspaper who has lived in exile in Sweden since fleeing Turkey after a 2016 coup attempt.
The Turkish government designates the Gülen movement, inspired by the views of the late Turkish-Islamic scholar Fethullah Gülen, as a terrorist organization and alleges it orchestrated a July 2016 coup attempt, a claim the movement denies.
Bozkurt, who later co-founded Nordic Research Monitoring Network (Nordic Monitor) in Stockholm in 2019 with journalist Levent Kenez, has become a central target of Turkish state media and intelligence.
His platform has published extensive documentation on President Erdoğan’s authoritarian governance and the National Intelligence Organization’s (MİT) transnational repression, including surveillance, harassment and abductions of dissidents abroad.
In public forums and private negotiations, Turkish officials have persistently sought to silence Nordic Monitor. During Sweden’s NATO accession process, Turkey reportedly demanded the platform be shut down as a condition for supporting membership.
In November 2023 then-deputy foreign minister Burak Akçapar told Turkish lawmakers that closing Nordic Monitor was actively discussed during negotiations and implied those efforts would continue even after Sweden joined the alliance.
Bozkurt’s reporting has come at a personal cost. In 2020 he was physically attacked outside his home in Stockholm. His protected residential address was later leaked to Sabah, a pro-government Turkish newspaper, along with covert photos of Kenez. Turkish media have also circulated fabricated accusations, including claims unsupported by indictments that Bozkurt was linked to the 2016 assassination of Russian Ambassador Andrei Karlov.
Senior Turkish officials have ramped up threats. In 2016 government-aligned pundit Cem Küçük said on live TV that Bozkurt should be assassinated by MİT. In 2021 a top presidential advisor, Prof. Dr. Mesut Hakkı Caşın, ominously remarked on CNN Türk: “MİT will find him. Whether they feed him to the fish or the sharks, I don’t know. But traitors all meet the same end.”
Journalists associations in Sweden and Europe condemned the threats. The European Federation of Journalists (EFJ) called Turkey’s actions “political blackmail” aimed at silencing independent media abroad. Bozkurt and Kenez’s cases have been flagged by the Council of Europe’s platform for the protection of journalism.
Following the coup attempt, dozens of journalists fled Turkey to escape a sweeping government crackdown and went on to establish news platforms abroad, where they continue to inform both Turkish and international audiences.
Agence France-Presse, with reporting by Turkish Minute.
The post Sweden rejects Turkey’s extradition request for journalist Abdullah Bozkurt appeared first on Turkish Minute.
Մեկնաբանություններ